Cặp phạm trù tất nhiên – ngẫu nhiên

Phân tích nội dung và ý nghĩa cặp phạm trù tất nhiên và ngẫu nhiên?

Khái niệm tất nhiên và ngẫu nhiên

Tất nhiên chỉ cái do nguyên nhân bên trong của sự vật, hiện tượng quyết định và trong những điều kiện nhất định thì nó phải xảy ra như thế, chứ không thể khác  (lấy ví dụ minh hoạ).

Ngẫu nhiên chỉ cái không do bản chất, mối liên hệ bên trong quyết định mà nó ngẫu hợp của những hoàn cảnh bên ngoài quyết định  (lấy ví dụ minh hoạ).

Biện chứng giữa tất nhiên và ngẫu nhiên

Triết học duy vật biện chứng cho rằng nếu cái tất nhiên có tác dụng chi phối sự phát triển của sự vật, thì cái ngẫu nhiên cũng ảnh hưởng đến sự phát triển đó, có thể làm cho tiến trình phát triển đó diễn ra nhanh hoặc chậm.

Tất nhiên và ngẫu nhiên đều tồn tại khách quan và có mối quan hệ thống nhất hữu cơ với nhau. Bởi vì, cái tất nhiên bao giờ cũng có ý nghĩa định hướng chung cho sự vận động và phát triển của sự vật, thông qua vô vàn những cái ngẫu nhiên. Ngược lại, cái ngẫu nhiên là các hình thức biểu hiện của cái tất nhiên, xét theo những mối quan hệ nhất định.

Ý nghĩa phương pháp luận

Trong hoạt động thực tiễn, phải căn cứ vào cái tất nhiên, chứ không thể dựa vào cái ngẫu nhiên và dừng lại ở cái ngẫu nhiên. Bởi vì cái tất nhiên là cái tất yếu phải xảy ra thì ngược lại, cái ngẫu nhiên là cái có thể xảy ra hoặc không.

Muốn nhận thức được cái tất nhiên, phải nghiên cứu vô số cái ngẫu nhiên. Bởi vì, cái tất nhiên thể hiện ra bên ngoài qua cái ngẫu nhiên, định hướng cho sự phát triển của mình đi qua vô số cái ngẫu nhiên.